Ani kalp ölümlerinde kritik kavram: Zaman

Halk arasında birçok kez duyduğumuz 'kalp krizi geçirmiş, ölmüş' ifadesi aslında kalbin ani ölüm geçirmesi olarak tanımlanıyor. Uzmanlar ani kalp ölümlerinde zaman kavramının çok kritik olduğunu söylüyor. Çünkü, kalp durduğunda başta beyin olmak üzere vücudun hiçbir yerine yaşam için gereken oksijen gidemiyor. Ani kalp ölümlerinde, uygun müdahale süresi uzadıkça dönüşü olmayan hasarlar meydana gelebiliyor, hatta ölümle sonuçlanabiliyor.

Memorial Bahçelievler Hastanesi’nden Kardiyoloji ve Kardiyovasküler görüntüleme uzmanı Dr. Özge Özden, kalp durması hakkında konuştu.
 
Konuşmasına ani kalp durmasının ne olduğuna ilişkin bilgiler vererek başlayan Özge Özden, ani kalp durmasını, “Kalbin normal şekilde çalışmasını sağlayan elektriksel sisteminde oluşan bir bozukluk nedeni kalbin atmasının ani olarak durması demektir” şeklinde tanımladı. Kişinin nefes alışverişinin durduğunu ve tamamen bilinçsiz hale geldiğini kaydeden Özge Özden, acil müdahale yapılmadığı koşullarda ölüm ile sonuçlandığı bilgisini verdi. Bu durumda yapılabilecek şeylerin, bu konuda bilgili ve eğitimli kişilerin acilen CPR’a başlaması, varsa otomatik eksternal defibrilatör (OED) ismi verilen cihazları kullanması ve çok hızlı bir şekilde 112’den yardım istemesi olduğunu aktaran Özden, hastanın hayatta kalmasının ancak böyle sağlanabileceğini söyledi.
 
Açıklamaları esnasında ani kalp ölümünün tüm dünya için oldukça ciddi bir sağlık sorunu olmaya devam ettiğini belirten Özden, ifadelerini şu şekilde sürdürdü:
 
“Bu konuda aslında yanlış olan ve düzeltilmesi gereken bir kavram kargaşası mevcut, ‘Ani kalp ölümü ile kalp krizi aynı şey değil’. Kalp krizi kalbi besleyen koroner arterlerde değişik mekanizmalarla oluşan kritik darlık veya ani tıkanmalar sonucunda genelde göğüs ağrısı, sırt ağrısı, çene ve boyuna, kollara yayılan ağrı, terleme, huzursuzluk hissi, nefes darlığı, çarpıntı hatta bayılma gibi durumlarla birlikte görülebilen ciddi bir medikal acil durumdur. Evet, ani kalp ölümünün ‘sebeplerinden biridir’. Vurguladığım gibi sebeplerinden biridir, çünkü ani kalp ölümüne neden olabilecek çok geniş bir tıbbi durum listesi yapılabilir. Kalp kasını etkileyen genetik hastalıklardan, akciğere pıhtı atmasına; göğüs duvarına alınan ciddi travmalardan, elektrolit bozukluklarına birçok sebep olabilir altta yatan.”
  
Kalp durması sonrası, kalbin görevlerini yerine getirememesi ile oksijenli kan, başta beyin olmak üzere hiçbir organa iletilemediğini açıklayan Özden, “Kalp durması temel olarak 2 şekilde olabilir. Birincisi, kalbin elektriksel olarak tamamen durması olan ‘asistoli’ durumudur, şoklanabilir bir ritm değildir ve kalp masajı gerekmektedir. Diğeri ise ‘ventriküler fibrilasyon’ dediğimiz ölümcül, kaotik ritm bozukluğudur ve şoklanabilir bir ritimdir. Havaalanı gibi OED’lerin olduğu bir yerde isek, kişi gerçekten şanslı demektir. Bu cihaz doğru şekilde kullanıldığında, fibrilasyonu tanıyıp uygun şoku verecektir. Her 2’si de zamanında müdahale edilmediğinde ölümle sonlanacaktır. Bu noktada en önemli şey bir kişinin mutlaka 112’ye haber vermesi olacaktır” diye konuştu.
  
Alışveriş merkezlerinde, okullarda veya işyerlerinde, hayatın neresinde olursak olalım ani kalp durmasının birinin başına gelebileceğini aktaran Özden, bu noktada mümkün olanın en kısa sürede ritmi eski haline getirmek gerektiğini belirtti. Ani kalp durması için acil müdahalenin, yukarıda da vurguladığı gibi CPR ve OED adı verilen bir cihazla kalbe şok verilmesini içerdiğini ve yine yukarıda vurguladığı gibi tüm bunlar olurken bir kişinin mutlaka 112’ye haber vermesinin çok kritik olduğunu vurgulayan Özden, “Çünkü hızlı ve uygun tıbbi bakım ile hayatta kalmak mümkündür” dedi.
 
Son olarak ani kalp ölümünün nasıl önleneceğine dair açıklama yapan Özge Özden, cümlelerini şu şekilde tamamladı:
 
“Genel sağlıklı yaşam kuralları aslında ani kalp durmasına karşı alınacak önlemleri de oluşturmaktadır. Bunların arasında sağlıklı beslenme, doktorumuzun önerdiği şekilde sıklıkta ve yoğunlukta egzersiz yapma, düzenli genel sağlık kontrolleri yaptırma, sigara veya tütün kullanmama, fazla alkol tüketiminden kaçınma, ideal kiloda kalma, kan basıncını ve kolesterolü kontrol altında tutma, kalp hastalıkları ile ilgili düzenli kontroller yaptırma, düzenli uyuma ve stresten uzak durmaya çalışma olarak sıralanabilir.”